بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کهگیلویه از آغاز صفویه تا پایان زندیه(1209-907ه.ق)

بنا به نوشته مورخان، کهگیلویه تا قبل ازدوره صفویه جزء ولایت فارس بوده است و در دوره صفویه از زمان شاه طهماسب اول از ایالت فارس جدا و به صورت ایالت جداگانه ای با مرکزیت ارجان (بهبهان) شکل گرفت. مرکز کهگیلویه در عصر صفویه بین شهرهای بهبهان و دهدشت دست به دست می شد، شهر دهدشت توانست از دوره صفویه به بعد، مرکزیتش را برای کهگیلویه استحکام بخشد. در این دوره، کهگیلویه به علت دوری از مرکز و عدم تسلط کامل حاکمان بر آن، دچار شورشها و حوادث مهمی گردید. می توان شورش اسماعیل میرزای دروغین که در زمان سلطان محمد خدابنده، ادعای پادشاهی شاه اسماعیل دوم را در این ایالت داشت همچنین به فتنه ملا هدایت الله آرندی و شورش افشارها که در عصر شاه عباس اول رخ داد، اشاره نمود. به هر صورت، کهگیلویه در عصر صفویه یکی از سیزده بیگلربیگی مهم دولت صفوی بود. این امر نشان از جایگاه خاص این ایالت را دارد. بعد از سقوط صفویه و هجوم افاغنه به ایران، وضع این ایالت آشفته شد از جمله شخصی، به نام صفی میرزا (معصوم میرزا) در سال 1137 هـ ق، با منتسب کردن خویش به خاندان صفوی ادعای پادشاهی را در این ایالت داشت. همچنین با حضور نادر در عرصه قدرت و تاخت و تازه، حاکم دست نشانده نادر، محمدخان بلوچ در کهگیلویه علم طغیان را علیه نادر بر داشت. نادر توانست با لشکرکشی به کهگیلویه و بهبهان، محمدخان و حامیان او را سرکوب نمایند. در دوره زندیه، کریم خان زند، با دوبار لشکرکشی، مردم این ایالت را به طرز فجیعی سرکوب می کند و با تقسیم کهگیلویه به دو قسمت پشت کوه و زیر کوه، حاکمانی را از طرف خویش بر آنجا منصوب می نمود. اما علاوه بر جنبه های سیاسی و نظامی، این ایالت از نظر اقتصادی و اجتماعی وفرهنگی جایگاه مهمی در این دوران تاریخی داشت . از نظر اقتصادی دارای دو نوع اقتصاد گله داری و کشاورزی بود.از نظر اجتماعی دارای آداب و رسوم و طبقات بود. از لحاظ فرهنگی تعداد زیادی شاعر داشت. در این پژوهش تلاش می گردد،جایگاه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی کهگیلویه در سه دوره تاریخی نام برده شده، تحلیل و بررسی شود.